Döviz Varlıkları ve Yükümlülüklerde Artış Yaşandı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan veriler, finansal kesim dışındaki firmaların döviz pozisyonunda belirgin bir değişim yaşandığını ortaya koydu. Aralık ayında, önceki aya kıyasla firmaların döviz varlıkları 2 milyar 370 milyon dolar artarken, döviz yükümlülükleri de 7 milyar 79 milyon dolarlık bir artış gösterdi. Bu gelişmeler, reel sektörün döviz pozisyonunu daha da açığa sürükledi. Aralık ayı itibarıyla net döviz açığı 141 milyar 930 milyon dolara ulaştı.
Döviz varlıklarının bileşenlerine bakıldığında, ihracat alacaklarının 1 milyar 780 milyon dolar ve yurt dışına doğrudan yapılan sermaye yatırımlarının 796 milyon dolar arttığı görüldü. Ancak yurt içi bankalarda bulunan mevduat hesapları ile menkul kıymetlerde düşüş yaşandı. Mevduatlar 158 milyon dolar, menkul kıymetler ise 49 milyon dolar gerileyerek toplam döviz varlıklarındaki artışı sınırladı. Buna rağmen, firmaların toplam döviz varlıkları net olarak yükseliş trendini sürdürdü.
Yükümlülüklerdeki Artış Net Döviz Açığını Genişletti
Firmaların döviz yükümlülükleri, yurt içinden ve dışından sağlanan krediler ile ithalat borçlarındaki yükseliş nedeniyle ciddi bir artış kaydetti. Yurt içinden sağlanan nakdi krediler 3 milyar 326 milyon dolar, ithalat borçları 1 milyar 973 milyon dolar ve yurt dışından alınan nakdi krediler 1 milyar 780 milyon dolar yükseldi. Böylece toplam yükümlülükler 7 milyar 79 milyon dolar artarak reel sektörün döviz açığının büyümesine yol açtı.
Kredilerin vade dağılımı incelendiğinde, yurt içi kaynaklı kısa vadeli kredilerin Kasım 2024 dönemine göre 1 milyar 24 milyon dolar azaldığı, buna karşılık uzun vadeli kredilerin 4 milyar 350 milyon dolar arttığı belirlendi. Yurt dışından sağlanan kredilerde ise kısa vadeli krediler 1 milyar 423 milyon dolar artarken, uzun vadeli kredilerde 2 milyar 331 milyon dolarlık bir düşüş yaşandı. Uzun vadeli kredilerdeki azalma, firmaların borçlanma stratejilerini kısa vadeye kaydırdıklarını gösterdi.
Kısa Vadeli Döviz Pozisyonu Fazlası Arttı
Aralık 2024 itibarıyla kısa vadeli varlıklar 124 milyar 965 milyon dolara yükselirken, kısa vadeli yükümlülükler 108 milyar 919 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kısa vadeli döviz pozisyonu fazlası ise aralık ayında önceki aya göre 1 milyar 175 milyon dolar artarak 16 milyar 46 milyon dolara çıktı. Bu durum, firmaların kısa vadede döviz açısından daha güçlü bir durumda olduğunu gösterse de uzun vadeli yükümlülüklerdeki artış, genel döviz açığının büyümeye devam ettiğine işaret ediyor. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki payı ise yüzde 37 seviyesinde ölçüldü.
Reel sektörün döviz açığındaki bu artış, dış borçlanmanın yükselmesi ve ithalat finansmanına olan bağımlılığın devam ettiğini gösteriyor. Döviz pozisyonundaki bu gelişmeler, firmaların borçlanma yapılarında nasıl bir değişim izlediğini ortaya koyarken, ekonomik dengeler açısından önemli sinyaller vermeye devam ediyor. Önümüzdeki dönemlerde döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve dış borçlanma maliyetleri, reel sektörün finansal yapısını yakından etkileyecek unsurlar olarak öne çıkıyor.
