Delphi-2M: Sağlıkta Yeni Dönem Başlıyor
Bilim dünyası, yapay zekâ teknolojisinin sağlık alanındaki kullanımına yönelik devrim niteliğinde bir adım attı. Araştırmacılar, “Delphi-2M” adını verdikleri yeni bir yapay zekâ modeli ile bireylerin sağlık geçmişini inceleyerek binden fazla hastalığın riskini yıllar öncesinden tahmin edebileceklerini açıkladı. Bu gelişme, tıpta erken teşhisin önemini bir kez daha gündeme getirirken, gelecekte sağlık hizmetlerinin kökten değişebileceğine işaret ediyor.
UK Biobank Verileriyle Eğitilen Sistem
Delphi-2M, İngiltere’nin yarım milyon katılımcıya ait biyomedikal verilerinin bulunduğu UK Biobank veri tabanında eğitildi. Model, yalnızca tek bir hastalığa odaklanmak yerine geniş bir yelpazede risk tahmini yapabiliyor. Yapay zekânın “transformer” mimarisiyle çalıştığı ve dil modellerinde kullanılan yöntemlerin sağlık verilerine uyarlandığı belirtildi. Araştırmayı yöneten Alman Kanser Araştırma Merkezi’nden Moritz Gerstung, tıbbi teşhis dizilerinin dil bilgisi kurallarına benzer şekilde öğrenilebileceğini vurguladı. Bu yaklaşım, modelin teşhislerin hangi sırayla ve hangi kombinasyonlarla ortaya çıktığını anlamasına olanak tanıyor.
Kalp Krizi Gibi Riskler Daha Erken Belirlenebiliyor
Delphi-2M’in en dikkat çeken özelliklerinden biri, klasik risk faktörlerinin ötesine geçebilmesi. Örneğin, kalp krizi gibi ciddi rahatsızlıklarda yalnızca yaş ve yaşam tarzı faktörlerini değil, geçmiş sağlık kayıtlarındaki teşhis dizilerini de dikkate alarak çok daha isabetli sonuçlar verebiliyor. Böylece bir bireyin yıllar sonra karşılaşabileceği sağlık riskleri önceden belirlenebiliyor. Bu durum, önleyici tedbirlerin daha erken alınmasını mümkün kılarak sağlık sistemlerinde kaynakların daha etkin kullanılmasına kapı aralayabilir.
Uluslararası Testlerden Başarıyla Geçti
Model yalnızca İngiltere verileriyle sınırlı kalmadı. Araştırmacılar, Danimarka’nın iki milyon kişilik kamu sağlık verisi üzerinde de testler gerçekleştirdi. Bu geniş kapsamlı doğrulama süreci, sistemin güvenilirliğini artırdı. Ancak uzmanlar, her ne kadar sonuçlar umut verici olsa da modelin henüz klinik kullanıma hazır olmadığının altını çiziyor. İngiliz araştırmacı Peter Bannister, kullanılan veri setlerinde yaş, etnik köken ve mevcut sağlık sonuçları açısından yanlılık olabileceğini belirterek daha kapsayıcı çalışmalar yapılması gerektiğini ifade etti.
Sağlık Hizmetlerinde Yeni Ufuklar
Uzmanlara göre, Delphi-2M gibi yapay zekâ sistemleri gelecekte sağlık hizmetlerini köklü biçimde dönüştürebilir. Bugüne kadar kullanılan yazılımlar çoğunlukla tek bir hastalık üzerine yoğunlaşırken, bu yeni model aynı anda binden fazla hastalığın risk analizini yapabilmesiyle öne çıkıyor. Bu sayede hastalar daha yakından takip edilebilecek, sağlık kuruluşları daha planlı hareket edebilecek ve erken teşhisle milyonlarca hayat kurtarılabilecek. Ayrıca, tüm hastalıkların tek seferde taranabilmesi, sağlık sektöründe devrim niteliğinde bir yenilik olarak görülüyor.
Geleceğin Tıbbına Yön Verebilir
Yapay zekânın sağlık alanındaki ilerleyişi, gelecekte kişiye özel tıp uygulamalarını da yaygınlaştırabilir. Hastaların sağlık geçmişine dayalı risk haritaları çıkarılarak tedavi süreçleri kişiselleştirilebilir. Bu gelişmeler, yalnızca teşhisi hızlandırmakla kalmayıp aynı zamanda sağlık harcamalarının azaltılmasına ve kaynakların daha etkin kullanılmasına da katkı sağlayabilir.
