Birleşmiş Milletler (BM), Suriye’de rejimin devrilmesinden sonra ülke tarihinin en büyük geri dönüş hareketlerinden birinin yaşandığını açıkladı. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından yapılan değerlendirmede, son bir yıl içinde hem ülke içinden hem de komşu ülkelerden toplam 3 milyondan fazla Suriyelinin memleketlerine geri döndüğü belirtildi. Savaşın sebep olduğu zorunlu göçün ardından başlayan bu geri dönüş dalgası, Suriye’nin yeniden yapılanma sürecine dair önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Suriye’de Umut Penceresi: Rejimin Devrilmesi Sonrası Geri Dönüş Hareketi
BMMYK’nin yayımladığı raporda, Esed rejiminin devrilmesinin ardından ülkede oluşan yeni atmosferin Suriyeliler için büyük bir umut kaynağı olduğuna dikkat çekildi. Uzun yıllar boyunca süren çatışmalar nedeniyle milyonlarca kişinin yerinden edildiği hatırlatılırken, güven ortamının kısmen sağlanmaya başlamasının geri dönüşleri hızlandırdığı ifade edildi.
Açıklamada, Suriye’nin farklı bölgelerinde hayatın normale dönmeye başladığı, yerel yönetimlerin altyapı onarım çalışmalarını hızlandırdığı ve bu gelişmelerin halkın yeniden kendi topraklarına yönelmesine zemin hazırladığı vurgulandı. Ülke genelinde yeniden yapılanma sürecinin devam ettiği aktarıldı.
3 Milyondan Fazla Kişi Evine Döndü: Rakamlarla Geri Dönüş Tablosu
BM verilerine göre Aralık 2024’ten bu yana geri dönüşler iki ana kategoride gerçekleşti: Komşu ülkelerde bulunan Suriyeliler ve ülke içinde yerlerinden edilmiş siviller.
Raporda verilen rakamlara göre 1,2 milyondan fazla Suriyeli, Ürdün, Türkiye, Lübnan ve Mısır gibi ülkelerden kendi istekleriyle Suriye’ye dönüş yaptı. Aynı dönemde ülke içinde yerinden edilen yaklaşık 1,9 milyon Suriyeli de memleketlerine geri döndü. Bu rakamlar, Suriye’de yıllardır süren iç savaşın ardından en büyük toplu geri dönüş hareketinin yaşandığını ortaya koyuyor.
Yetkililer, geri dönüşlerin tamamen gönüllülük esasına dayandığını ve BM ekiplerinin sahada durumu yakından takip ettiğini bildirdi. Ayrıca altyapı eksikliklerine rağmen halkın evlerine dönme arzusunun güçlü olduğuna dikkat çekildi.
Komşu Ülkelerde Durum: Türkiye, Ürdün, Lübnan ve Mısır’dan Geri Dönüşler
Açıklamada komşu ülkelerden gelen detaylı bilgiler de yer aldı. Ürdün’den 8 Aralık 2024’ten bu yana 170 binden fazla Suriyeli’nin geri döndüğü ifade edildi. Lübnan’da ise kasım ayı sonunda teyit edilen dönüşlerin ardından yaklaşık 379 bin Suriyeli için sunulan mülteci desteğinin kesildiği bildirildi. Bu durumun, geri dönüş sürecinin hızlanmasına yol açtığı değerlendirildi.
Mısır’da bireysel dosyaları kapatılan Suriyeli mülteci sayısının 28 olduğu belirtildi. Türkiye ise en fazla geri dönüşün gerçekleştiği ülke olarak öne çıktı. Son bir yıl içinde yaklaşık 560 bin Suriyeli gönüllü olarak ülkesine döndü. Bu kişilerin 420 bininin geri dönüş süreci, BM ekipleri tarafından resmi olarak takip edildi.
Bu tablo, bölgesel olarak yeni bir göç dinamiğinin oluştuğunu ve Suriye’nin savaş sonrası dönemde yeniden toparlanma sürecine girdiğini gösteriyor.
BM’den Kritik Uyarı: “Uluslararası Destek Olmazsa Bu İvme Kaybolabilir”
BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, rapora eşlik eden açıklamasında tarihi geri dönüş dalgasının büyük bir fırsat sunduğunu vurguladı. Grandi, Suriye’de yıllardır devam eden insani krizin sonlandırılması için uluslararası camianın şimdi harekete geçmesi gerektiğini belirtti.
Grandi, Suriyelilerin ülkelerini yeniden kurmaya hazır olduklarını ancak altyapı, güvenlik, eğitim, sağlık ve ekonomik destek gibi alanlarda büyük eksikler bulunduğunu söyledi. Bu eksikliklerin giderilmesinin ancak küresel destekle mümkün olabileceğini ifade ederek, “Eğer bu destek sağlanmazsa açılan umut penceresi kapanabilir” değerlendirmesinde bulundu.
BM, Suriye’nin yeniden ayağa kalkabilmesi için hem mali hem de teknik desteğin acilen artırılması gerektiğini bir kez daha uluslararası topluma hatırlattı.
Suriye’nin Geleceğine Dair Beklentiler
BM’nin açıklaması, Suriye’nin savaş sonrası dönemde kritik bir eşikte olduğunu ortaya koyuyor. Geri dönüşlerin hızlanması, ülkede barış ve toplumsal iyileşmenin mümkün olabileceğine işaret ediyor. Ancak mevcut koşulların sürdürülebilir hale gelmesi, uluslararası toplumun atacağı adımlara bağlı olacak.
Uzmanlara göre, böylesine büyük bir nüfus dönüşünün uzun vadeli başarıya ulaşması için istihdam, barınma, temel hizmetler ve güvenlik alanlarında güçlü projelerin hayata geçirilmesi gerekiyor. Bölgedeki gelişmeler, önümüzdeki dönemde dünya gündeminin en önemli başlıklarından biri olmaya devam edecek.
