İstanbul Altın Rafinerisi AŞ (İAR) ve bağlantılı şirketlere yönelik yürütülen soruşturma kapsamında, devlet desteklerini hileli yollarla kullanarak milyonlarca dolarlık kamu zararına yol açtıkları öne sürülen 23 kişiden 21’i gözaltına alındı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen operasyon, Türkiye’nin en önemli kıymetli maden şirketlerinden birine uzanıyor.
Devlet Desteği Üzerinden Sistemli Vurgun İddiası
Soruşturmanın merkezinde, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın yayımladığı “Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” bulunuyor. Bu düzenlemeyle, ihracat yaparak ülkeye döviz kazandıran şirketlere döviz tutarları üzerinden yüzde 3 oranında devlet desteği sağlanıyor.
Savcılık, İAR ve ilişkili şirketlerin bu destekten yararlanmak için organize bir sistem kurduğunu belirledi. İddiaya göre, firmalar altın madenini yasal yollarla yurt dışından ithal ediyor, ardından bu madenleri Türkiye’deki tesislerde eriterek işlenmiş altın görüntüsü veriyordu. Bu şekilde oluşturulan kıymetli maden bileşenleri tekrar yurt dışına ihraç ediliyor, karşılığında döviz girdisi sağlanıyor ve bu tutar üzerinden devletten yüzde 3 oranında destek alınıyordu.
Bu yöntemle elde edilen gelirin, belirli bir organizasyon çerçevesinde haksız kazanç sağlamak amacıyla planlı şekilde kullanıldığı tespit edildi.
24 Sahte Şirketle 543 Milyon Dolarlık İşlem
Soruşturmanın en dikkat çeken bulgularından biri, destekten yararlanmak amacıyla kurulan sahte şirketler oldu. İAR’ın üst düzey yöneticileri ve çalışanlarının da aralarında bulunduğu kişiler, 30 çalışanın üzerine 24 yeni şirket kurdu.
Bu şirketler üzerinden kıymetli metal ve altın bileşenleri ihracatı yapılıyormuş gibi gösterilerek toplam 543 milyon 634 bin 253 dolarlık işlem gerçekleştirildi. Bu rakam üzerinden yüzde 3 oranında alınan devlet desteğiyle, kamuya verilen zararın 12 milyon 537 bin 560 dolar olduğu belirlendi.
Savcılık, bu şirketlerin ihracat işlemlerinin gerçekte ticari bir karşılığı olmadığını, tamamen kamu kaynaklarını istismar etmek için kurulduğunu değerlendiriyor.
Eş Zamanlı Operasyonla Gözaltılar Gerçekleşti
Savcılığın talimatıyla İstanbul İl Jandarma Komutanlığı ekipleri, İstanbul’un 12 farklı ilçesinde eş zamanlı operasyonlar düzenledi. Operasyonlarda aralarında İAR Yönetim Kurulu Başkanı Özcan Halaç, Genel Müdür Ayşen Esen, Muhasebe Müdürü Nasuh Göçmen, Pazarlama Müdürü Serdar Saraç ve Halkbank çalışanı Betül Saraç’ın da bulunduğu 21 kişi gözaltına alındı.
Firari durumda olan 2 şüphelinin yakalanması için çalışmalar devam ediyor. Gözaltına alınan şüphelilerin ev ve iş yerlerinde yapılan aramalarda çok sayıda dijital materyal, belge ve kayıt altına alındı.
Birden Fazla Kanun İhlali Üzerinden Soruşturma
Savcılık açıklamasında, gözaltına alınan kişiler hakkında “1211 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu’na muhalefet”, “4749 Sayılı Kamunun Finansmanı ve Borç Yönetimi Kanunu’na muhalefet” ve “1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu’na muhalefet” suçlamaları yöneltildiği belirtildi.
Bu kapsamda hem kamu kaynaklarını usulsüz şekilde kullanmak hem de finansal sistemde sahte ihracat üzerinden kazanç sağlamakla suçlanan şüpheliler hakkında geniş çaplı bir mali inceleme de başlatıldı.
Uzmanlar, olayın Türkiye’nin kıymetli maden sektöründe bugüne kadar açığa çıkarılan en organize dolandırıcılık girişimlerinden biri olabileceğini belirtiyor.
