Ticaret Bakanlığı’ndan Tüketiciyi Koruyan Yeni Adım
Ticaret Bakanlığı, Türkiye’ye posta ve hızlı kargo yoluyla getirilen bazı ürünlerde insan sağlığını tehdit eden ciddi bulguların ortaya çıkması üzerine yeni bir düzenlemeyi yürürlüğe koydu. Bakanlığa bağlı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü ile Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde, özellikle ayakkabı, oyuncak ve saraciye ürünlerinde yüksek oranda kimyasal madde tespit edildi. Bu kapsamda, üç ürün grubunun “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” yoluyla ülkeye girişine kısıtlama getirildi.
Denetimler sonucunda, incelenen 182 farklı üründen 148’inin güvenlik kriterlerine uymadığı belirlendi. Bu da yüzde 81 gibi son derece yüksek bir uygunsuzluk oranına denk geliyor. Bakanlık, bu tablo karşısında insan ve toplum sağlığını korumak adına hızlı şekilde harekete geçti ve riskli ürünlerin Türkiye pazarına girişine sınırlama getirdi.
Zararlı Maddeler: Fitalat, Kurşun, Kadmiyum ve PAHs Tehlikesi
Denetimlerde, ayakkabılar, oyuncaklar ve suni deri çanta-bavul gibi saraciye ürünlerinde yasal sınırların çok üzerinde fitalat, kurşun, kadmiyum ve PAHs (Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar) gibi toksik kimyasallara rastlandı. Uzmanlara göre bu maddeler, uzun süreli temas halinde insan vücuduna geçebiliyor ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Uzman isimlerden Prof. Dr. Yılmaz Bilgiç, bu maddelerin endüstride sıkça kullanılan, plastik ürünleri esnek, yumuşak ve dayanıklı hale getiren kimyasallar olduğunu belirtti. Ancak bu maddeler, özellikle güneş ışığı, yüksek ısı ve uzun süreli temas durumlarında ürünlerden çözünerek insan derisi, solunum ya da sindirim yoluyla vücuda geçebiliyor. Bu durum, böbrek ve karaciğer hasarına, hormon dengesizliklerine ve üreme sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabiliyor.
Bilgiç, fitalat ve kurşun gibi kimyasalların, çocuklarda gelişim bozukluklarına, yetişkinlerde ise diyabet, cilt hastalıkları ve kısırlık gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini vurguladı. Hamile kadınlarda bu maddelere maruz kalmanın erken doğum riskini artırdığı da biliniyor.
Yeni Düzenleme 20 Ekim 2025’te Yürürlüğe Girdi
Ticaret Bakanlığı, yapılan analizlerin ardından hazırladığı yeni düzenlemeyi 20 Ekim 2025 tarihli ve 2025/11 sayılı Genelge ile yürürlüğe soktu. Buna göre, ayakkabı, oyuncak ve saraciye ürünleri artık posta veya hızlı kargo taşımacılığıyla “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” kapsamında ülkeye getirilemeyecek. Bu ürünlerin ticari ithalatı ise yalnızca gerekli laboratuvar testlerinden geçmesi ve güvenlik onayı alması durumunda mümkün olacak.
Bakanlık yetkilileri, bu kararın hem çocukların hem de yetişkinlerin sağlığını koruma amacı taşıdığını belirtti. Ayrıca yeni düzenleme ile birlikte Türkiye pazarında denetimlerin daha sıkı hale getirileceği ve riskli ürünlerin kökeninde engellenmesinin hedeflendiği ifade edildi. Böylelikle, e-ticaret platformları üzerinden satılan ve menşei belirsiz ürünlerin tüketiciye ulaşması önlenmiş olacak.
Uzmanlardan Uyarı: Plastik ve Kimyasal Ürünlerde Dikkatli Olunmalı
Prof. Dr. Yılmaz Bilgiç, tüketicilerin özellikle plastik ve kimyasal içerikli ürünleri satın alırken dikkatli olmaları gerektiğini belirtti. Bilgiç’e göre, piyasada satılan bazı plastik oyuncaklar, ojeler, saç jöleleri, ayakkabılar ve kırtasiye ürünleri zararlı kimyasallar içerebiliyor. Bu tür ürünlerin güneş, sıcaklık veya nem gibi çevresel faktörlere uzun süre maruz kalması durumunda toksik maddeler yüzeye çıkabiliyor.
Bilgiç, vatandaşların satın aldıkları ürünlerde üretim tarihi, kullanım süresi ve ürün içeriğine dikkat etmeleri gerektiğini söyledi. Özellikle çocukların kullandığı oyuncaklarda ve ciltle temas eden ürünlerde sertifikalı ve güvenlik testlerinden geçmiş ürünlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguladı. Aksi halde bu maddeler cilt yoluyla vücuda geçerek uzun vadede ciddi sağlık riskleri oluşturabilir.
E-Ticarette Denetimler Artıyor
Ticaret Bakanlığı, son dönemde özellikle e-ticaret yoluyla yurtdışından getirilen ürünlerde denetimleri sıklaştırdı. Bakanlık, vatandaşların internet üzerinden bilinmeyen markalardan yaptığı alışverişlerde dikkatli olmaları gerektiği konusunda da uyarılarda bulundu. E-ticaret platformlarının yurt dışı menşeli satıcıları aracılığıyla Türkiye’ye gönderilen bazı ürünlerin laboratuvar testlerinden geçmediği ve bu nedenle sağlık riski oluşturabileceği tespit edildi.
Yeni düzenlemeyle birlikte Türkiye, Avrupa Birliği standartlarına paralel bir ürün güvenliği politikası izlemeyi hedefliyor. Bu sayede tüketicilerin güvenli, sağlıklı ve çevreye zarar vermeyen ürünlere erişimi güvence altına alınacak.
Ticaret Bakanlığı’nın aldığı bu karar, hem insan sağlığını koruma yönünde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor hem de piyasadaki kalitesiz ürünlerin önüne geçilmesi açısından yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor.
