İran Meclisi Yeni Para Reformunu Onayladı
İran ekonomisinde uzun süredir beklenen para reformu resmen yürürlüğe giriyor. İran Meclisi, ülkenin ulusal para birimi riyalden dört sıfırın kaldırılmasını öngören yasa tasarısını kabul etti. Alınan bu karar, İran’ın ekonomik yapısında köklü bir dönüşüm anlamına geliyor. Yıllardır dolar karşısında ciddi değer kaybı yaşayan riyal, özellikle yaptırımların ağırlaştığı ve enflasyonun hızla yükseldiği dönemlerde halkın günlük yaşamında kullanım açısından zorluklar yaratmıştı. Hükûmetin attığı bu adım, hem hesaplama kolaylığı sağlayarak ekonomik işlemleri basitleştirmeyi hem de para birimine duyulan güveni yeniden tesis etmeyi hedefliyor.
Riyalin Değer Kaybı Reformu Kaçınılmaz Hale Getirdi
İran para biriminin değer kaybı son yıllarda tarihi seviyelere ulaştı. Ekonomik yaptırımların etkisiyle döviz rezervlerinin azalması, yüksek enflasyon oranları ve küresel finansal baskılar, riyalin istikrarını ciddi şekilde sarstı. Günlük işlemlerde fiyatların milyarlarca riyale ulaşması hem vatandaşlar hem de işletmeler için hesaplamaları oldukça karmaşık hale getirdi. Market alışverişlerinde, kira ödemelerinde ya da bankacılık işlemlerinde çok sayıda sıfırın kullanılması, ekonomik hayatı pratik olmaktan çıkarıyordu.
İran yönetimi uzun süredir bu duruma çözüm arıyordu. Para biriminden sıfır atma planı birkaç yıldır gündemdeydi ancak ekonomik koşulların olgunlaşması bekleniyordu. Meclisin aldığı bu karar, artık reformun ertelenemeyecek bir noktaya geldiğinin göstergesi olarak yorumlanıyor.
Yeni Para Birimiyle Üç Yıllık Geçiş Süreci Başlıyor
Kabul edilen düzenlemeye göre mevcut 10 bin riyal, yeni para birimi üzerinden 1 riyale eşit olacak. Bu dönüşümün kontrollü şekilde ilerleyebilmesi için üç yıllık bir geçiş süreci öngörülüyor. Bu süre boyunca hem eski hem yeni para birimleri birlikte kullanılabilecek. Vatandaşların yeni sisteme uyum sağlayabilmesi için kapsamlı bilgilendirme çalışmaları yapılacak.
İran Merkez Bankası, yeni banknot ve madeni paraların piyasaya kademeli olarak sürülmesini planlıyor. Geçiş döneminin sonunda eski riyaller tamamen tedavülden kaldırılacak. Bu uygulama, özellikle günlük nakit işlemlerinde kolaylık sağlayarak ekonomik hayatta pratikliği artıracak. Ayrıca dijital ödeme sistemleri de yeni para birimine göre güncellenecek ve finansal işlemlerde uyum sağlanacak.
Eski Banknotlar Kademeli Şekilde Toplanacak
Reform kapsamında, piyasadaki eski banknot ve madeni paralar aşamalı olarak toplatılacak. İlk etapta iki para birimi bir arada kullanılacak olsa da geçiş süreci tamamlandığında eski riyaller tamamen dolaşımdan kaldırılacak. Bu süreçte bankacılık sisteminde de önemli değişiklikler yapılacak. Bankalar, müşterilerin hesaplarını yeni para birimi üzerinden yeniden düzenleyecek ve işletmelerin muhasebe sistemleri de bu yapıya göre uyarlanacak.
Merkez Bankası yetkilileri, yeni para birimine geçişin halkın günlük yaşamında herhangi bir aksaklığa yol açmaması için gerekli tüm teknik hazırlıkların yapıldığını vurguluyor. Ayrıca halkın reform sürecine daha kolay adapte olabilmesi için ülke genelinde bilgilendirici kampanyalar düzenlenecek.
Meclis Oylamasında Hararetli Tartışmalar Yaşandı
İran resmi haber ajanslarının aktardığına göre, yasa tasarısının görüşüldüğü meclis oturumunda yoğun tartışmalar yaşandı. Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin bazı maddelere yönelik itirazları genel kurulda değerlendirildi. Oylama sonucunda 263 milletvekilinden 144’ü tasarı lehine oy kullanırken, 108 milletvekili karşı çıktı ve 3 milletvekili çekimser kaldı.
Destekleyen vekiller, bu adımın para birimine olan güveni artıracağını, halkın günlük yaşamında işlemleri kolaylaştıracağını ve ekonomide sembolik bir dönüm noktası olacağını savundu. Karşı çıkanlar ise yapısal ekonomik sorunlar çözülmeden bu tür reformların uzun vadeli bir istikrar getirmeyeceğini dile getirdi. Ancak çoğunluğun onayıyla yasa kabul edilerek yürürlüğe girdi.
Ekonomik Etkiler Beklentileri Şekillendiriyor
Uzmanlar, bu reformun tek başına ekonomik sorunları çözmeyeceğini ancak sembolik ve psikolojik etkilerinin büyük olacağını belirtiyor. Riyalden sıfır atılması, halkın para birimine olan güvenini artırabilir ve enflasyonla mücadeleye olumlu katkı sağlayabilir. Ayrıca uluslararası ticarette hesaplamaların daha sade hale gelmesi, İran ekonomisinin küresel piyasalarla entegrasyonunu kolaylaştırabilir. Geçiş sürecinin başarıyla tamamlanması halinde İran, para politikasında yeni bir döneme adım atmış olacak.
