Yeni Araştırma Şöminelerin Sağlık Üzerindeki Etkisini Ortaya Koydu
Amsterdam’da düzenlenen Avrupa Solunum Derneği Kongresi’nde sunulan yeni bir bilimsel araştırma, evlerde kullanılan şöminelerin beklenenden çok daha ciddi sağlık riskleri taşıdığını gözler önüne serdi. Araştırmaya göre, şömine dumanına uzun süre maruz kalan kişilerin akciğer kapasitelerinde, sigara içenlerde görülen hasara benzer etkiler tespit edildi. Bu bulgu, özellikle kış aylarında odun sobası veya şömine kullanan milyonlarca kişi için önemli bir uyarı niteliği taşıyor.
Uzmanlar, ev içindeki hava kalitesinin sanılandan daha büyük bir öneme sahip olduğunu ve şömine dumanının görünmez partiküllerle solunum yollarına ciddi zararlar verebildiğini belirtiyor. Yapılan açıklamalarda, bu zararın özellikle uzun vadede kalıcı solunum problemlerine yol açabileceği vurgulanıyor.
Sigara İçmeyenlerde Bile Akciğer Kapasitesi Hızla Düşüyor
İngiltere merkezli London College Üniversitesi tarafından yürütülen araştırma kapsamında, binlerce kişinin sağlık verileri sekiz yıl boyunca takip edildi. Katılımcıların önemli bir kısmı sigara içmeyen, sağlıklı bireylerden oluştu. Buna rağmen, evlerinde düzenli olarak şömine kullanan kişilerde akciğer kapasitelerinin sigara içenlerle benzer hızda azaldığı tespit edildi.
Bilim insanları, özellikle “FEV1” olarak adlandırılan ve üfleme kuvvetini ölçen değerin şömine kullanıcılarında daha hızlı düştüğünü belirledi. Bu düşüş, solunum yollarında kronik iltihaplanmaya ve zamanla ciddi akciğer hastalıklarının gelişmesine zemin hazırlıyor. Araştırmacılar, bu durumun temel sebebinin şömine dumanında bulunan ince partiküller ve kimyasal maddeler olduğunu ifade etti.
Şömine Dumanındaki Partiküller Akciğerlere Zarar Veriyor
Araştırma ekibine göre, şömineden çıkan dumanın içeriğinde çeşitli zararlı partiküller bulunuyor. Bu partiküller, solunduğunda akciğer dokularına yerleşerek inflamasyona yol açıyor. Uzmanlar, bu iltihaplanmanın sigara dumanının akciğerlerde yarattığı tahribatla büyük benzerlik gösterdiğini vurguladı.
Şömine kullanımı özellikle havalandırması yetersiz evlerde yapıldığında, iç ortam havasındaki partikül yoğunluğu kısa sürede yükseliyor. Bu durum yalnızca şömineyi kullanan bireyleri değil, aynı ortamda yaşayan çocuklar, yaşlılar ve solunum yolu hassasiyeti bulunan kişileri de etkiliyor. Kapalı ortamda biriken bu zararlı maddelerin, uzun vadede KOAH ve astım gibi solunum yolu hastalıklarının riskini artırdığı belirtiliyor.
Kanserojen Maddeler Ortam Havasına Karışıyor
Uzmanlar, şömine yakıldığında havaya karışan dumanın yalnızca partiküllerle sınırlı olmadığını, bazı kanserojen maddelerin de açığa çıktığını belirtiyor. Bu maddeler, kapalı alanlarda yeterli havalandırma sağlanmadığında uzun süre ortamda asılı kalabiliyor. Bu da özellikle evlerde yaşayan bireylerin gün boyunca bu maddelere maruz kalması anlamına geliyor.
Bilim insanları, piyasada “doğal” ya da “çevre dostu” olarak lanse edilen birçok şömine ve odun sobası türünün de bu riski tamamen ortadan kaldırmadığını dile getirdi. Aksine, bazı ürünlerin daha yüksek sıcaklıkta yanması nedeniyle daha ince partiküller ürettiği ve bu partiküllerin akciğerlere daha kolay ulaştığı belirtildi.
Uzmanlardan Uyarı: Havalandırma ve Alternatif Isınma Yöntemleri Önemli
Araştırmacılar, şömine kullanımı konusunda halkın daha bilinçli olması gerektiğini vurguluyor. Şömine dumanına maruziyetin azaltılması için iyi havalandırma sistemlerinin kullanılması, düzenli bakım yapılması ve mümkünse alternatif ısınma yöntemlerine yönelinmesi öneriliyor. Özellikle çocuklu ailelerin ve solunum hastalığı olan kişilerin bu konuda ekstra dikkatli olmaları gerektiği belirtiliyor.